گهورهترین ئینسكلۆپیدیای كوردی
كۆی گشتی: 84
پۆلێنكردن
تەندروستی پشکنینەکانی خوێن
پشکنینی ڕۆماتیزمی جومگە (بە ئینگلیزی: Rheumatoid Factor test) ڕێژەی (RF) دەپێوێت لە خوێندا. (RF) پڕۆتینێکە کە لەلایەن سیستەمی بەرگریی لەشەوە بەرهەم دێت. بەشێوەیەکی سروشتی، سیستەمی بەرگری هێرش دەکاتە سەر ئەو ماددانەی کە هۆکاری نەخۆشیین وەکوو ڤایرۆس و بەکتریاکان
تەندروستی پشکنینەکانی خوێن
تای ماڵتا (بە ئینگلیزی: Malta fever) کە حەمەی ماڵتاشی پێ دەوترێت، نەخۆشییەکی بەکتریاییە کە لە ئاژەڵەوە بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە. هۆکارەکەی بەکتریای (بروسێللا)یە. یەکێک لە بەربڵاوترین سەرچاوەکانی تووشبوون بەم بەکتریایە بەکارهێنانی شیرەمەنی خاو و پاکژ نەکراوە
تەندروستی زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
کلامدیا (بە ئینگلیزی: chlamydia) یەکێکە لە نەخۆشییە سێکسییە گوازراوەکان، کە زیاتر بە کورتکراوەی (STD) دەناسرێن. ئەم نەخۆشییە لە ڕێگەی بەکتریای کلامیدیا ترایکۆماتیس (chlamydia trachomatis)ـەوە تووشی مرۆڤ دەبێت، لە ڕێگەی پەیوەندی سێکسییەوە دەگوازرێتەوە.
تەندروستی زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
کۆلێرا (بە ئینگلیزی: cholera) نەخۆشییەکی بەکتریاییە کە بەهۆی بەکتریای (vibro cholerae) دروست دەبێت. دەبێتە هۆی سکچوونێکی توند، لە ئەنجامیشدا وشکبوونەوەی جەستە، بەگشتی لە ڕێگەی خواردنی پیس و ئاوی پیسەوە تووشی مرۆڤ دەبێت. نیشانەکانی لەماوەی پێنج ڕۆژدا دەردەکەون
تەندروستی پرسگەی تەندروستی
دوای تووشبوون بە نەخۆشی کۆلێرا بۆماوەی حەوت بۆ ١٤ ڕۆژ لەڕێگەی پیساییەکەتەوە بەکتریاکانی کۆلێرا دەکرێتە دەرەوە، وەک هەر نەخۆشییەکی تر کەسانی تووشبوو دووچاری سکچوونی کەم یان مامناوەند دەبنەوە و دەکرێت بەبێ هیچ نیشانەیەکیش تووش ببن، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هەندێک کەس بە توندی دەیگرن
تەندروستی زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
سوزەنک یان سوزاک (بە ئینگلیزی: Gonorrhea) یەکێکە لە نەخۆشییە سێکسییە گوازراوەکان، کە لە ڕێگای پەیوەندی سێکسییەوە دەگوازرێتەوە، وەک جووتبوون لە ڕێگەی دامێن، کۆم، دەمەوە. هۆکاری تووشبوون بەم نەخۆشییە بەکتریایەکە بەناوی نایسیریا گۆنۆریا (Neisseria gonorrhoeae) کە دەبێتە هۆی تووشبوونی میکرۆبی
تەندروستی زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
دژەپەیداکەر (بە ئینگلیزی: Antigen) گەردێکە کە هانی وەڵامدانەوە بەرگرییەکان دەدات بە چالاککردنی خڕۆکە سپییەکانی خوێن کە دژی نەخۆشییەکان دەجەنگن. دژەپەیداکەرەکان دەکرێت لەسەر ڕووی ئەو تەنانە بن کە دێنە ناو جەستەوە وەکوو بەکتریا، ڤایرۆس، خانە نائاساییەکان وەکوو خانە شێرپەنجەییەکان.
تەندروستی زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
دژەتەن (بە ئینگلیزی: Antibody) بریتییە لە پڕۆتینی پارێزەر کە لەلایەن سیستمی بەرگرییەوە بەرهەم دەهێنرێت. دەنووسێت بە دژەپەیداکەرەکان (پێکهاتە بێگانەکان) وەکوو بەکتریا، کەڕوو، ڤایرۆس و ژەهرەکان و جەستە پاک دەکەنەوە لێیان.
تەندروستی زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
تووشبوون بە میکرۆب (بە ئینگلیزی: Infection، بە عەرەبی: العدوى) کە زۆرجا بە نەخۆشی بەکتریایی یان ڤایرۆسی دەناسرێت بریتییە لەو نەخۆشییەی کە وردەزیندەوەرێک یان میکرۆبێک دێتە نێو لەشی مرۆڤ و تووشی زیانی دەکات. پێویستە بزانرێت کە تووشبوونی میکرۆبی، هەوکردن نییە و ئەمانە دوو شتی زۆر جیاوازن.
تەندروستی پرسگەی تەندروستی
کۆئەندامی بەرگری (بە عەرەبی: جهاز المناعة، بە ئینگلیزی: Immune System)، ڕێگەیەکی سروشتی جەستەیە بۆ ڕووبەڕووبوونەوە دژی ڤایرۆس و بەکتریا زیانبەخشەکان، لاوازبوونی کۆئەندامەکە وا دەکات کە جەستە ڕووبەڕووی زیان ببێتەوە و بە هەندێک نیشانەدا دەزانیت کە بەرگری جەستەت لاواز بووە.